เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิค (Ultrasonic Flow Meter) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้เทคโนโลยีคลื่นเสียงความถี่สูงในการตรวจวัดอัตราการไหลของของไหลในท่อ เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคโดยหลักการทำงานของมันอาศัยการวัดเวลาที่คลื่นเสียงใช้เดินทางผ่านของไหล ซึ่งสามารถนำมาคำนวณเป็นความเร็วของของไหลและต่อยอดไปยังการคำนวณปริมาณการไหลได้อย่างแม่นยำ เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคมีข้อดีหลายประการ เช่น ไม่จำเป็นต้องสัมผัสของไหลโดยตรง
ไม่มีส่วนเคลื่อนไหว ลดโอกาสในการสึกหรอ และเหมาะสำหรับของไหลหลากหลายประเภททั้งของเหลวสะอาด น้ำเสีย ของเหลวที่มีสารแขวนลอย หรือแม้แต่ของไหลที่มีอุณหภูมิสูงการติดตั้งเครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคอย่างถูกวิธีเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่มีผลต่อความแม่นยำของการวัด หากการติดตั้งไม่ถูกต้อง ไม่ว่าจะเป็นตำแหน่งของเซนเซอร์ การจัดวางท่อ หรือสภาพแวดล้อมของท่อที่ใช้ติดตั้ง อาจทำให้ค่าที่วัดได้คลาดเคลื่อนอย่างมาก
ในกรณีที่ใช้ข้อมูลจากเครื่องวัดในกระบวนการควบคุมคุณภาพหรือเพื่อการค้า
ก่อนติดตั้งควรศึกษาคู่มือจากผู้ผลิตอย่างละเอียด เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคและตรวจสอบว่าเครื่องมือเหมาะสมกับประเภทของของไหลที่จะวัดหรือไม่ รวมถึงพิจารณาความหนาของผนังท่อ วัสดุของท่อ และขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของท่อด้วยการติดตั้งเซนเซอร์ของเครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคแบ่งได้เป็นสองประเภทหลัก ได้แก่ แบบ clamp-on ซึ่งเป็นการติดตั้งเซนเซอร์ภายนอกผิวท่อโดยไม่ต้องตัดต่อระบบท่อ และแบบ in-line ซึ่งเป็นการติดตั้งเซนเซอร์ให้สัมผัสกับของไหลโดยตรงภายในท่อ การติดตั้งแบบ clamp-on ได้รับความนิยมมากขึ้น
ทำให้ลดความเสี่ยงต่อการปนเปื้อน โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมอาหาร ยา หรือสารเคมีที่มีความไวต่อสิ่งแปลกปลอม อย่างไรก็ตาม การติดตั้งเซนเซอร์แบบ clamp-on จำเป็นต้องมีความแม่นยำในการกำหนดตำแหน่งที่เหมาะสม เซนเซอร์ทั้งสองตัวต้องติดตั้งอยู่ในแนวที่ถูกต้อง เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคโดยมากมักอยู่ตรงข้ามกันหรือในลักษณะเฉียงเพื่อลดผลกระทบจากฟองอากาศหรือของแข็งแขวนลอยในของไหล นอกจากนี้ยังต้องตรวจสอบให้แน่ใจว่าไม่มีสนิม คราบตะกรัน หรือสิ่งกีดขวางบนพื้นผิวของท่อที่อาจรบกวนคลื่นอัลตราโซนิคได้ในกระบวนการติดตั้งยังต้องให้ความสำคัญกับตำแหน่งของท่อ เช่น ควรเลือกตำแหน่งที่เป็นแนวตรง ไม่อยู่ใกล้โค้งท่อหรือวาล์ว
เครื่องวัดแบบอัลตราโซนิคจะมีค่าความคลาดเคลื่อนต่ำและมั่นคง
เพราะการไหลที่ไม่เป็นระเบียบ (turbulent flow) หรือการหมุนวนของของไหลจะส่งผลให้ค่าที่วัดได้ไม่เสถียร ติดตั้งเครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคโดยทั่วไปควรมีความยาวท่อตรงก่อนตำแหน่งวัดประมาณ 10 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางของท่อ และหลังตำแหน่งวัดประมาณ 5 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางเพื่อให้การไหลเข้าสู่เซนเซอร์เป็นลักษณะลามินาร์มากที่สุดเมื่อเครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิคติดตั้งเสร็จแล้ว การบำรุงรักษาที่เหมาะสมเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม
ถึงแม้ว่าจะเป็นอุปกรณ์ที่ไม่มีส่วนเคลื่อนไหวและมีความทนทานสูง แต่การใช้งานในระยะยาวโดยไม่มีการตรวจสอบหรือดูแลอาจทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ได้ เช่น สัญญาณอ่อน ค่าคลาดเคลื่อน หรือการทำงานผิดพลาด การบำรุงรักษาควรดำเนินการตามตารางที่กำหนด เครื่องวัดการไหลแบบอัลตราโซนิค เช่น การตรวจสอบความสะอาดของพื้นผิวเซนเซอร์
